CHUYỆN CHNH TẢ

greenspun.com : LUSENET : Vietnamese American Society : One Thread

CHUYỆN CHNH TẢ

Hồi nhỏ học ở trường, ti vẫn thường được thầy gio ku ln bảng để viết cc bi tập chnh tả. Thực ra ti chỉ thuộc loại kh thi chứ khng phải l giỏi chnh tả nhất lớp. Hiếm khi ti được 10 điểm cho bi tập chnh tả. Lc no cũng phải vướng một hai lỗi, để được 8 - 9 điểm m thi. Nhưng chữ viết của mnh tương đối dễ đọc nn thầy gio cứ gọi ln bảng hoi. Sau ny lớn ln, đọc sch nhiều, viết nhiều, v sẵn c từ điển với tự điển, nn chịu kh tra cứu bất cứ lc no thấy nghi ngờ, nhờ vậy m lỗi chnh tả cũng giảm đi.

Vậy m thỉnh thoảng vẫn cứ bị mắc phải một vi lỗi trong tc phẩm, khi pht hiện được, rất bực bội, ấm ức... V dĩ nhin mnh cũng t kin nhẫn để đọc những bi bo hay sng tc văn thơ no qu nhiều lỗi chnh tả. Thấy lỗi chnh tả ở đu, nếu c người viết tại đ, l mnh chỉnh ngay. Chữ ny phải viết như vầy, chứ khng phải thế kia. Chữ ny lc no cũng dấu hỏi, khng bao giờ dấu ng. Chữ ny viết g kỳ cục vậy! Thấy sai chnh tả l kh chịu lắm. Oai như thế, chứ đu c ai biết rằng hồi nhỏ mnh viết ci tn của mnh cũng bị lộn hoi. Viết xong đem khoe ba, ba cười, viết lại cho mnh, vừa viết vừa ni: "Ba đặt tn con l Hảo c nghĩa l tốt đẹp, chứ khng phải l Hỏa đu! Hỏa l lửa đ con!" Lớn ln, mnh lm người thầy chnh tả. Nhiều người viết xong nhờ mnh xt lỗi gip. Ấy thế m vẫn cn một vi từ chnh mnh tưởng l mnh đng, cuối cng do người khc đặt cu hỏi mới giật mnh tra lại tự điển chnh tả, v biết l mnh sai. Cũng khng phải l sai, nhưng l dng theo lối cũ, cn lối mới by giờ th khc. Chao i, lại c lối cũ v lối mới nữa ka! l tra tự điển chnh tả của những học giả trong nước soạn. Thnh ra, những điều mnh đng trước kia, c thể l sau ny, hoặc ngay by giờ, bị sai đ. Phải cẩn thận mới được.

Nhưng ở chỗ ny, cũng nn đặt lại vấn đề. Lối cũ l sao, lối mới l sao? Cũ l từ khoảng thời gian no, từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 20, cn mới l vo đầu thế kỷ 21? L do no m c kiểu mới để rồi ci chữ nọ lu nay người ta xi quen v đinh ninh rằng đng, tự dưng trở thnh sai, thnh dốt. Ci đ r rng l bắt người ta phải bị sai chứ khng phải người ta muốn bị sai.

Thử tưởng tượng một anh chng lnh đạo nọ (lnh đạo chnh trị, lnh đạo tn gio, lnh đạo b nhm văn chương...) v dốt chnh tả hoặc theo thi quen từ hồi tiểu học, đ viết sai ci chữ đ. n em khng dm sửa, cứ thế m cho in tới, in tới... rồi cuối cng, qua thời gian lấy chữ của lnh đạo ra cho l đng, rồi gọi l lối mới, bắt những người khc phải chịu sai, hoặc ni khim nhường lịch sự th khng phải l sai, nhưng l "cũ". Như thế coi c chịu được khng?

Trong nước by giờ từ ngữ mới cũng loạn xạ cả ra. Ngn ngữ Việt đu phải l sinh ngữ, vậy m cũng luồn lch để m "sinh" cho nn cũng nẩy ra nhiều từ qui dị m xt ở từ nguyn th chẳng thể chấp nhận được. Chỉ c thể xem l những tiếng lng được cng nhận. V ngn ngữ mnh ngho nn mnh vơ bao nhiu tiếng lng lm từ ngữ "chnh qui". Một số từ ngữ đ c sẵn trong từ điển hay tự điển Việt, được một vi nh văn lấy ra xi, đm hậu duệ thấy hay, rầm rộ dng theo, rồi cũng cho l từ "mới". Mới g m c trong từ điển của Thanh Nghị của thập nin 50s? Chỉ c thể ni được đ l những từ được ăn khch của phong tro, của giai đoạn no đ thi.

Việt-nam cần phải c một Hn Lm Viện. Thật l rất cần thiết. M nhớ l phải độc lập (t ra l trong cng tc) chứ đừng c m dại dột dy dưa với chnh quyền với nạn mua quan, bn chức... bn lun cả chữ nghĩa, kiến thức... để rồi sẽ c những kết quả đại loại "tr tuệ ny l pht minh của lnh đạo nọ," "từ ngữ ny l sng tạo của đồng ch kia"... Mệt lắm! Một viện Hn Lm kiểu ấy th chỉ lm cho kho văn của nước nh ngho nn thm m thi.

Ti sẵn sng học thm những g hay m mnh chưa biết. Nhưng bắt ti học ci dở mới, ci sai mới, th lng chẳng vui được. Khng phải ti cố chấp đu. Bằng chứng l... nơi cửa kiếng của một tiệm bn my mc điện tử ở một gc ng tư nọ (thuộc thnh phố Garden Grove, California), dưới hng chữ tiếng Spanish, c dng chữ ny:

"CO NHAN DIEN NGUOI VIET"

m mỗi lần nhn thấy l ti chỉ cười chứ khng bực dọc, kh chịu như xưa nữa. Ti khng chạy xng xng vo tiệm ấy để yu cầu người ta sửa chữa. Ti lặng lẽ cười v thng cảm cho một em người Việt no đ, sinh trưởng tại Mỹ, tiếng Việt khng rnh, cũng rn (lối cũ) moi c, hoặc rng (lối mới) chạy nhờ b con viết ra gip mấy chữ tiếng Việt khng đnh dấu như thế. Lm một sign nơi cửa knh, khng c dấu Việt l chuyện thường thi. Ci khiến mnh cười l tự dưng mnh lại biết tc giả cu ấy l người miền Nam. Viết sai m dễ thương, giống như rất nhiều "em" khc (đ trn 40 tuổi) vẫn viết sai tiếng Việt như cc em b vỡ lng vậy. Nhưng khng trch được, v họ sinh trưởng nơi đất Mỹ, khng học tiếng Việt, hoặc học rất giới hạn. Cu ấy viết ci g vậy?

- C NHN IN NGƯỜI VIẾT

- CỔ NHN IN NGƯỜI VIẾT

- C NHẬN DIỆN NGƯỜI VIỆT

- C NHN IỆN NGƯỜI VIỆT

Những cu trn khng c nghĩa g cho một hiệu bn đồ điện. Chỉ c cu ny l đng nhất, viết theo giọng người miền Nam:

- C NHN DIN NGƯỜI VIỆT

May m người ấy khng viết: "C nhn din người Diệt". Giọng người miền Nam, sai chnh tả tất cả cc chữ c vần V v D khc, nhưng khng sai chữ Việt.

Ghi lại cho vui vậy thi, để biết rằng người Việt mnh khắp nơi, khng biết tiếng Việt, hoặc đ qun tiếng Việt, cũng cố gắng ghi nhớ tiếng Việt để sử dụng trong đời sống họ. Ngn ngữ cn, dn tộc cn. Ngn ngữ sai chnh tả, nhưng cn, th dn tộc cũng cn. Nhưng sai thế no cũng phải c l do để tha thứ chứ đừng sai v l qu. Chẳng hạn, những chữ viết quen như trăm phần trăm, sau ny lại bị chỉnh l chăm phần chăm th ai m chăm nổi! Hoặc l ru với rể hay du với dể... theo kiểu "C ru vuốt du ch dể" th ai m hiểu nổi! Cho đến mấy chữ như cch mệnh, cch mạng, sau ny người ta lại bảo rằng sai, phải viết l kch mệnh hay kch mạng mới đng; hoặc viết quen phng khong, sau ny lại bị chỉnh l fng khong th thực l phiền! Phng khong cch mấy cũng khng chấp nhận được kiểu dng chữ một cch lười biếng v thiếu trch nhiệm văn ha như thế!

Trong ngn ngữ ni, v trong một hon cảnh đng tội nghiệp no đ (như hon cảnh của người viết dng chữ "c nhn din người Việt" ni trn), khả dĩ thng cảm được; cn đi vo văn tự, để lại đời đời, xin đừng v trch nhiệm như thế. Nhất l, lm g th lm, đừng ghi thứ ngn ngữ sai ấy vo từ điển rồi bắt người ta theo. Tội nghiệp lắm!



-- Nong bi dai' (vietnamcongsans@yahoo.com), August 18, 2004

Answers

Response to CHUYỆN CHÍNH TẢ

Nếu đặt vấn đề ni đng văn phạm th ti nghĩ qu kh chẳng như người Bắc ni: nộn nỗ rồi ,nm nộn nm nại dn Nam chả hiểu ngược lại :hm qua ,qua ni qua qua ,nhưng qua khng qua ,hm nay qua khng ni qua qua m qua lại qua nn khng c g cho qua ăn hết dn Bắc khng hiểu .Đ l đặc th của từng miền cuả VN. VC (HCM bị phe Trưởng Giới Thạch từ chối khng gip nn dng cng t tiếng nho ,tiếng hn cng tốt) đ si nhiều chữ khng ổn t no t dụ : chủ tịch hội phụ nữ (hộ l) sau bi thuyết trnh th kết luận . . .Mặc dầu c nhiều cố gắng đạt chỉ tiu ,chng em vẫn cn nhiều lỗ hổng (khuyết điểm) xin cc đồng ch c thương th hy lấp đầy (bổ khuyết). Văn chương VN phong ph l nhờ vậy ,VC ni : Bc Hồ vĩ đại với cả một sự sng bi ,dn Nam ni :Bc Hồ dĩ đại với cả sụ phỉ nhổ .

-- thich du thu (toollovers@comcast.net), August 25, 2004.

Moderation questions? read the FAQ