Kém văn hóa

(LÊN MẠNG Thứ hai 13, Tháng Mười Hai 2004) Trần Đức (VNN)

Từ mấy năm nay, thựng nghe lời phiền hà của du khách đi Việt Nam về thái độ của các tiếp viên hàng không của hăng máy bay Việt Nam Airlines, thậm chí cả những tiếp viên người Việt trên những chuyến bay Air France của Pháp. Thái độ mà hành khách Việt Nam đánh giá là bất lịch sự. Có người cho rằng, có lẽ v́ quen với t́nh trạng khách hàng là vua và được các hăng hàng không nước ngoài chiều chuộng phục vụ hết ḿnh, thông qua các tiếp viên trực tiếp phục vụ từ quầy vé đến khi lên máy bay và suốt cuộc hành tŕnh, nên hành khách đă bất b́nh khi lên máy bay của Việt Nam Airlines. Có thể thái độ mà hành khách cho là bất lịch sự chỉ là hiện tượng bất thường của một vài cá nhân trong phi hành đoàn.

Mới đây, nghe đài cuộc phỏng vấn Nguyễn Xuân Hiển, Tổng Giám Đốc Việt Nam Airlines trên đài phát thanh BBC của Anh, mới thấy rơ những lời phiền hà của hành khách đi về Việt Nam trên máy bay của hăng này là chính xác. Cuộc phỏng vấn được thực hiện bằng điện thoại viễn liên giữa phóng viên chương tŕnh Việt Ngữ của đài BBC và ông Nguyễn Xuân Hiển, Tổng Giám Đốc hăng hàng không Việt Nam Airlines. Phóng viên nói giọng miền Bắc, lời lẽ từ tốn, ôn ḥa. Đoạn đầu của cuộc phỏng vấn, ông Hiển tŕnh bày về vụ Việt Nam mua máy bay airbus của Pháp và ông khoe là có mạng đường bay nội địa đến 30 sân bay. Ông nhấn mạnh nhu cầu đi lại của người Việt Nam bằng máy bay sẽ tăng lên đến khoảng 14 - 15 ngàn người một ngày. Trả lời câu hỏi, liệu có phải máy bay airbus được dùng trong nội địa, ông Hiển cho biết máy bay airbus sẽ được sử dụng trong vùng Đông Nam Á và ông tuyên bố Việt Nam Airlines thuộc "top" đầu của toàn vùng. Ông cũng tiết lộ là ngoài Airbus và Boeing, hăng của ông cũng nghiên cứu công nghệ máy bay của Nga và đoan chắc là sẽ xử dụng lại máy bay của Nga. Đáp câu hỏi của phóng viên là việc mua máy bay có thay thế hay không việc thuê mướn máy bay của ngoại quốc? Ông Hiển bắt đầu tỏ vẻ mất b́nh tĩnh. Ông đáp "Việt Nam tiếp tục thuê, tại sao lại không thuê ? Anh c̣n hỏi ǵ được thêm nữa không ?"

Trả lời câu hỏi về dịch vụ, ông Hiển đă nói: "Dịch vụ hiện nay (ấy a...) Việt Nam Airlines đang được đánh giá là một trong những hăng không được ưa thích". Ông cũng loan báo về việc cải thiện dịch vụ là "Việt Nam Airlines sẽ phấn đấu theo cái phương hướng và phong cách của ḿnh, không bắt chước ai cả". Khi được hỏi về chuyến máy bay đầu tiên của hăng United Airlines, Hoa Kỳ sẽ khởi hành từ San Francisco, ông Hiển đă trả lời nhanh nhảu là "Rất hoan nghênh". Ông cũng cho biết là Việt Nam sẽ nghiên cứu để có những chuyến bay đến Mỹ khoảng cuối 2005, đầu 2006. Đáp câu hỏi "Tại sao không cùng thời gian vớI United Airlines được ?".Sự bực bội của ông Hiển thấy rơ. Ông trả lời: "Bởi v́ TÔI KHÔNG THÍCH, CHƯA THÍCH". Ông cho rằng ở thời điểm này bay đến Mỹ chưa mang lại lợi nhuận cho Việt Nam Airlines. Ông nói thêm "nó chỉ mang lại lợi nhuận khi mà khả năng cạnh tranh nó rơ ràng hơn".

Về cạnh tranh, phóng viên đài BBC đă đặt câu hỏi "United Airlines sẽ bay tới Việt Nam cuối tuần này, ông không hề sợ sự cạnh tranh với những cái hăng rất là sừng sỏ trên thế giới hiện nay sao ?". Đến đây, ông Nguyễn Xuân Hiển, Tổng Giám Đốc Việt Nam Airlines đă sẵng giọng: "Ơ ! Tại sao lại dùng cái từ sợ ở đây nhỉ ? Anh phỏng vấn trên điện thoại nhá, anh ăn nói hơi thiếu văn hóa đấy. V́ có lẽ sống xa Tổ Quốc cho nên ngôn ngữ Việt Nam của anh hơi hạn chế. Việt Nam Airlines không biết sợ ai hết. Anh nên học lại tiếng Việt đi xong rồi hăy tổ chức phỏng vấn. Nhá !". Phóng viên đă ôn tồn, ḥa nhă xin lỗi là có thể dùng chữ không đúng; nhưng ông Hiển tiếp tục mắng mỏ và dọa rằng: "Cái cuộc phỏng vấn này đă được ghi âm đấy".

Theo dơi những lời trả lời của Nguyễn Xuân Hiển, nhiều người đă rất bực ḿnh v́ thái độ bất lịch sự trong một cuộc trả lời phỏng vấn của Tổng Giám Đốc hăng hàng không duy nhất của Nhà Nước CSVN. Nhưng đó là chuyện liên quan đến giáo dục của ông ta. Nhân chuyện này, có thể thấy được một số điều.

Thứ nhất, đây là tiêu biểu cho nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN của cộng sản Hà Nội. Nền kinh tế này nằm trong tay những con người nhiều chất XHCN hơn chất thị trường. V́ thế ông Hiển đă tỏ vẻ thách đố dư luận khi nói rằng, về dịch vụ th́ hăng hàng không của ông "được đánh giá là một trong những hăng không được ưa thích". Ngày nay không c̣n phải là cái thời "cửa hàng mậu dịch quốc doanh" mà khách hàng không mua th́ thiệt. Với các hăng hàng không ngoại quốc đang vào khai thác thị trường Việt Nam, khách hàng sẽ đi hăng khác. Điều này, ông Tổng Giám Đốc và Nhà Nước CSVN đâu có bận tâm. Bận tâm của họ là tham nhũng, buôn lậu, ăn cắp nhiên liệu máy bay bán...

Điều thứ nh́, nếu Tổng Giám Đốc đă thiếu văn hóa cỡ đó th́ tiếp viên hàng không có kém lễ độ với hành khách cũng là lẽ thường. Thái độ này là thái độ công an dọa dân như ông Hiển dọa phóng viên là cuộc phỏng vấn được ghi âm ! Cả thế giới đang nghe băng ghi âm này đấy !

Ăn thua là người dân phải hiểu biết quyền của ḿnh để đ̣i cho bằng được. Đừng để những kẻ kém văn hóa đè đầu cưỡi cổ ḿnh măi.

-- (Anh_Tám@Phu Cao Su.Com), December 14, 2004