Sound On PLS:::Jim Diamond:::I Should have Known You Better:::Ve Tho Nguyen Tat Nhiengreenspun.com : LUSENET : Vietnamese American Society : One Thread |
Về Thơ Nguyễn Tất Nhiên
Nguyễn Kỳ Phong
Dear Friends:
Tôi viết bài này v́ có một cô gái viết thư hỏi tôi biết thơ Nguyễn Tất Nhiên không, và biết th́ xin post dùm ... Bài viết này là câu trả lời của tôi đối với cô ta. Nguyễn Tất Nhiên chết đă được 8 năm, Trần Thúy Anh (tên cô gái gởi thư cho tôi) đă biến mất, tôi già hơn bốn tuổi, và một vài bài thơ của Nhiên đă được 32 năm. Duyên --người t́nh muôn thuở của Nhiên đă yên phận, có chồng, có con. Bích, em trai của Duyên và là bạn đồng môn với tôi, th́ biệt tích. Tôi post lên đây để nhớ về một người bạn đă qúa cố. Và cũng là một nhà thơ tôi thích từ khi biết yêu thơ và yêu những mối t́nh. Những chữ nằm tron ngoặc là comments của người viết bài nàỵ
Giữa tôi và Nhiên (Anh Nhiên th́ đúng hơn, v́ Nhiên lớn hơn tôi 4 tuổi và học trên tôi 4 lớp. Nhưng khi tôi vào học năm thứ nhất ban Triết ở Văn Khoa th́ chung ban với Nhiên.) có liên hệ không gần mà cũng không xa, đủ để cùng vui khi nhắc lại những hoài niệm về Biên Ḥa khi Nhiên c̣n sống; và cũng đủ buồn khi nghĩ về cái chết của Nhiên. Những bài thơ dưới đây nằm trong tập thơ Thiên Tai, làm năm 1970, rồi cả gan đem vào trường bán từng lớp học (trong đó có lớp của Duyên người t́nh dang dở của Nhiên). Khi Nhiên sáng tác những bài thơ này, th́ liên hệ của Duyên và Nhiên đă hết. T́nh cảm của Nhiên trong lúc này là t́nh cảm của một kẻ bị phụ t́nh. Bài thơ "Bài Thấm Mệt Đầu Tiên" mở đầu cho tập thơ Thiên Tai.
Bài Thấm Mệt Đầu Tiên
Nguyễn Tất Nhiên
1.
T́nh mới lớn, phải không em, rất thích?
Cách tập tành nào cũng dễ thương
Thuở đầu đời chú bé soi gương
Và mê măi, dĩ nhiên làm lạ !
T́nh mới lớn, phải không em, rất lạ ?
Cách tập tành nào cũng ngượng như nhau
Thuở đầu đời chú bé ôm phao
Và nhút nhát, dĩ nhiên ngộp nước
2.
Tôi có cánh buồm tấp về kư ức
Em có chỗ ngồi quyên lăng như mây...
3.
Dù cát bụi nhiều phen dấy loạn
Cũng yên nằm mang phân bón cho cây
Nên bao giờ tôi cũng phải thương tôi
(những ích kỷ nẩy sinh sau lần thảm bại !)
Tuổi mười lăm giữa con trai, con gái
Đă rỏ ràng ai khờ khạo hơn ai
Nên bao giờ tôi cũng phải thương tôi
(những ích kỷ nẩy sinh sau lần nhục nhă !)
4.
Em có một đời rong xanh mơ đá
Tôi có ngàn năm say khướt hận thù !
5.
T́nh mới lớn, phải không em, rất mỏng
Cách tập tành nào cũng dể hư hao
Thuở đầu đời cầm đũa thấp cao
Và nâng chén, dĩ nhiên đổ vỡ
6.
Khi ṃn mỏi nghe đời ḿnh trắc trở
Hơn lúc nào tôi quá đổi thương tôi !
***************************************************
[Bài này làm trong lúc Nhiên thật si mê Duyên, một bài thơ thất tin`h rất thảm năo]
T́nh Một Hai Năm
Nguyễn Tất Nhiên
1.
Và thơ tôi gom hết cho người
rất Tội nghiệp như ḍng sông nước cạn !
2.
Chiều nay trời mưa trên tóc nhuộm
Không biết người có sợ tàn phai ?
3.
T́nh một hai năm chưa phải t́nh dài
Cũng không thể gọi là t́nh mới !
Tôi vẫn đơị như ngày tôi đă đợi
Vẫn ngậm t́nh về như buổi ngậm t́nh đi
(Nghĩa là tôi vẫn ấp úng chuyện yêu người
Cơ khổ như những lời thú tội !)
4.
T́nh chóng vỡ khi gần nhau quá vội
Tôi làm sao can đảm ngắm tro tàn ?!
Nên cuộc đời cứ thế run run
Gió th́ lạnh tay chẳng màng đánh lửa !
Tôi vẫn đợi, đợi người thêm chút nữa
Tự an ủi ḿnh khi cắn nỗi sầu đau:
--T́nh một hai năm chưa bạc mái đầu
Chưa tuyệt vọng (bởi v́ chưa hy vọng !)
5.
Chiều nay trời mưa trên tóc nhuộm
Xơ xác người tôi thấy buồn chưa tôi ?
6.
T́nh c̣n đầy là t́nh c̣n xa xôi
T́nh im lặng là t́nh không chết yểu !
7.
Cha mẹ sinh tôi --thằng con bất hiếu
Thề thốt thương người hơn cả song thân !
(1970)
Tiếp Theo ...
-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 03, 2005
[Duyên có đạo. Và Biên Hoà có một nhà thờ lớn, bên trong trường Khiết Tâm. Những buổi sáng hay trưa, Nhiên thường ngồi trong một qúan cafe tên Quán Tuyệt, nằm dọc theo quốc lộ 1, để nh́n những cô gái có đạo đi nhà thờ này. Ngườ viết bài --không đạo--nhưng có theo một cô gái thường đi nhà thờ này ...]
Linh Mục
Nguyễn Tất Nhiên
1.
Dĩ văng là địa ngục
giam hăm đời muôn năm
Tôi--người yêu dĩ văng
Nên sống gần Sa-tăng
Ngày kia nghe lời quỷ
Giáng thế thêm một lần
Trong kiếp người linh mục
Xao gầy cơn điên trăng !
2.
V́ tôi là linh mục
Không mặc áo nhà gịng
Nên suốt đời hiu quạnh
Nên suốt đời lang thang !
V́ tôi là linh mục
Giảng lời t́nh nhân gian
Nên không có thánh kinh
Nên không có bổn đạo
Nên không có giáo đường
(Một tính đồ duy nhất
Vừa thiêu hủy lầu chuông !)
V́ tôi là linh mục
Phổ lời t́nh nhân gian
Thành câu thơ buồn bă
Nên hạnh phúc đâu c̣n
Nên người t́nh duy nhất
Vừa thiêu hủy lầu chuông !
V́ tôi là linh mục
Không biết mặt thánh thần
Nên tín đồ duy nhất
Cũng là đấng quyền năng !
3.
Tín đồ là người t́nh
Người t́nh ác qủy
Ác quỷ là quyền năng
Quyền năng là tín đồ
tín đồ là người t́nh
Thiêu hủy lầu chuông tôi
(V́ tôi là linh mục
Giảng lời t́nh nhân giang!)
4.
V́ tôi là linh mục
Không biết rửa tội người
Nên âm thầm lúc chết
Tội ḿnh c̣n thâm vai...
(1970)
Tiếp Theo ...
-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 03, 2005.
[Bài thơ sau đây là style tinh tuư nhất cuả Nguyễn T. Nhiên. "Nắng bờ sông" trong bài thơ là bờ sông Biên Ḥa, một nơi có rất nhiều kỷ niệm với nhà thơ. Bài thơ nói lên sự thấm thía của một kẻ thất t́nh. Ngay bên bờ sông naỳ là Ty Bưu Điện BiênHoà, nơi Nhiên ra chờ thư người t́nh ở một hộp thư lưu trữ.]
Nên Sầu Khổ Dịu Dàng
Nguyễn Tất Nhiên
1.
Những kỷ niệm đời xin hảy c̣n xanh
(có một ngày ḿnh bỏ trường bỏ lớp
anh cũng đi như định luật trời dành !
em cũng đi như định luật trời dành !)
2.
Nắng bờ sông như màu trang vỡ cũ
Thuở học tṛ em làm khổ ai chưa ?!
3.
Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học
Bàn tay xương cầm hơ hẫng văn bằng !
4.
Em hăy đứng trước gương làm dáng
Tự khen ḿnh đẹp quá, đi em
(để mai kia mốt nọ có theo chồng
c̣n đôi chút luyến lưu thời con gái !)
Em hăy ra bờ sông nh́n nắng trải
Nhớ cho ḿnh dáng dấp người yêu
(Lỡ ḍng đời tóc điểm muối tiêu
c̣n giây phút chạnh ḷng như mới...lớn !)
Ḿnh hăy trách đời nhau nhiều hư hỏng
Rồi giận hờn cho kỷ niệm đầy tay
Thu miền nam không thấy lá vàng bay
Anh phải nói: buồn chúng ta màu trắng !
5.
T́nh cứ đuổi theo người như chiếc bóng
Người th́ không bắt bóng được bao giờ !
6.
Anh muốn khóc trong buổi đầu niên học
Bởi yêu em nên sầu khổ dịu dàng !
(1970)
*********************
Tiếp Theo ...
-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 03, 2005.
[Một đêm giao thừa nằm nhớ về người yêu, biết rằng nàng sẽ bỏ ḿnh ra đi. Bỏ ḿnh như những buổi hoàng hôn từ giả mặt trời chiều. Yêu nhau, trong một ư nghĩa hiện sinh tuyệt đối, là một địa ngục không lối thoát cho hai người yêu và được yêu. Nguyễn Tất Nhiên theo ư nghĩ đó viết lên: "Những kẻ yêu nhau chẳng có thiên đàng." Chỉ có những người thất t́nh mới kinh nghiệm được t́nh cảm như Nhiên kinh nghiệm trong lúc nàỵ Đây là một bài thơ khi Nhiên muốn tự tử v́ một cuộc t́nh lần đầu tiên. Sau cùng, Nhiên tự tử v́ cuộc đời. Bá thơ rất thuần túy của Nhiên.]
Hai trong ba bài thơ được phổ nhạc. Bài Trúc Đào rất ngây thơ, rất trẻ con.
Như Những Hoàng Hôn Bỏ mặt Trời
Nguyễn Tất Nhiên
1.
Tôi bắt đầu yêu hay bắt đầu dự tính ?
(Dự tính nào cũng thật ngây thơ !)
Tôi bắt đầu yêu hay bắt đầu già ?
(Khi mặc cả t́nh yêu cùng thù hận !)
2.
Xin đánh đổi cuộc đời này (lận đận !)
Bằng phút giây cầm được tay người !
3.
Em c̣n đứng bên bên ḍng sông ngát lạnh
Cho hồn đầy mơ ước viễn vông
Tôi c̣n đứng bên ḍng sông giá lạnh
Cho một mưu toan tự tử âm thầm
Ngày sắp hết năm sắp hết
Thời gian nào cho bốn mắt ta xanh ?
Thời gian nào đưa ta về địa ngục ?
(Những kẻ yêu nhau chẳng có thiên đàng !)
4.
Thế nào em cũng bỏ tôi
Như những hoàng hôn bỏ mặt trời !
5.
Tôi thốt lời t́nh như bảo vật
Em ngu si nên từ chối dễ dàng
Tôi ngu si nên làm người không tiếc của
(Hai kẻ yêu ngu si khó sống gần)
6.
Thế nào rôi tôi cũng giết tôi
Xin hận thù em suốt quảng đời !
7.
Tôi bắt đầu yêu hay bắt đầu dự tính ?
(Dự tính nào cũng thật ngây thơ !)
Tôi bắt đầu yêu hay bắt đầu già ?
(Khi mặc cả t́nh yêu cùng thù hận !)
8.
Như loài thiêu thân mê lửa ngọn
Buổi yêu em, tôi hăng hái ĺa trần !
(30 Tết Tân Hợi, 1971)
**************************************
Hai Năm T́nh Lận Đận
Nguyễn Tất Nhiên
1.
Hai năm t́nh lận đận
hai đứa cùng xanh xao.
Mùa đông hai đứa lạnh
Hơi thở dài như nhau
Hai năm t́nh lận đận
Hai đứa cùng hư hao
(Em không c̣n thắt bính
nuôi dưỡng thời ngây thơ
anh không c̣n lính quưnh
giữa sân trường trao thư !)
Hai năm t́nh lận đận
Hai đứa đành xa nhau
Em vẫn c̣n mắt liếc
Anh vẫn c̣n nôn nao
Ngoài đường em bước chậm
Trong quán chiều anh ngóng cổ cao.
2.
Em bây giờ, có lẽ
Toan tính chuyện lọc lừa
Anh bây giờ, có lẽ
Xin làm người t́nh thua
Chuông nhà thờ đổ mệt
Tượng Chúa gầy hơn xưa
Chúa, bây giờ có lẽ
Rơi xuống trần gian, mưa
(dù sao th́ Chúa cũng
là đàn ông...dại khờ)
Anh bây giờ có lẽ
Thiết tha hơn tín đồ
Nguyện làm cây thánh giá
Trên chót đỉnh nhà thờ
Cô đơn nh́n bụi bặm
Làm phân bón rêu xanh
(dù sao cây thánh giá
cũng được người nhân danh!)
3.
Hai năm t́nh lận đận
Em đă già hơn xưa !...
(1972)
*******************************************
Trúc Đào
Nguyễn Tất Nhiên
Trời nào đă tạnh cơn mưa
Mà giông tố cũ c̣n chưa muốn tàn ?
Nhà người, tôi quyết không sang
Thù người, tôi những đêm nằm nghiến răng
Quên người--nhất định tôi quên !
Mà sao gặp lại c̣n kiên nhẫn chào
Chiều xưa có ngọn trúc đào
Mùa thu lá rụng bay vào sân em
Mùa thu lá rụng êm đềm
Như cô với cậu cười duyên dại khờ
Bởi v́ hai đứa ngây thơ
T́nh tôi dạo ấy... là ngơ ngẫn nh́n!
Thế rồi, trăng sáng lung linh
Em mười sáu tuổi giận hờn vu vơ
Sang năm mười bảy, không ngờ
T́nh tôi nít nhỏ ngồi mơ cũng thừa
Tôi mười bảy tuổi buồn chưa
Đầu niên học mới dầm mưa cả ngày !
Chiều nay ngang cổng nhà ai
Nhủ ḷng, tôi chỉ nh́n cây trúc đào
Nhưng mà không hiểu v́ sao
Gặp người xưa lại nh́n nhau mĩm cười ?!
(1973)
Tiếp Theo ...
-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 03, 2005.
[Chuyện t́nh của Nhiên và Duyên kết thúc khi Duyên đậu tú tài 2 và lên Saigon học Luật. Nhiên trong khi đó ở lại Biên Ḥa quằn quại trong nổi thất vọng của ḿnh [...ta thằng ôm hận tú tài đôi, không biết t́m ai mà kể lể...] Biên Ḥa là một thành phố rất nhỏ trong ư nghĩa ai cũng biết ai. Và khi Nhiên bắt đầu nói xấu về Duyên th́ anh em của Duyên phản ứng bằng cách gây gổ với Nhiên và yêu cầu Nhiên đừng nhắc tới tên của Duyên nưă. Càng lúc Nhiên càng sống trong một trạng thái ân hận, nếu không nói là hối hận. Nhiên ngỏ lời xin Duyên tha thứ. Nhưng Duyên không bao giờ gặp lại Nhiên từ sau hai bá thơ "Duyên Của T́nh Ta Con Gái Bắc" và "Bài Tạ Lỗi Cùng Người" được phổ biến.]
Duyên Của T́nh Ta Con Gái Bắc
Nguyễn Tất Nhiên
Ta sẽ về thương lại nhánh sông xưa
Thương lại bónh h́nh năm năm truớc...
Em nhớ giữ tánh t́nh con gaí bắc
Nhớ điêu ngoa nhưng giả bộ ngoan hiền
nhớ thật thà nhưng thâm ư khoe khoang
nhớ cay đắng ngây thơ mà... xảo quyệt !
Ta sẽ nhớ dặn ḍ ḷng nên tha thiết
Nên vội vàng tin tưởng chuyện vu vơ
Nên yêu đương bằng gương mặt khờ khờ
Nên hùng hổ...để đơị giờ thua thiệt !
Nghe nói em vừa thi rớt luật
Môi trâm anh tàn héo nụ xa vời
Mắt công nương thầm khép mộng-chân-trời
Xin tội nghiệp lần đầu em thất vọng
(Dù thật sự cũng đáng đời em lắm
Rớt đi Duyên rớt để thương người !)
Ta--thằng ôm hận tú tài đôi
Không biết t́m ai mà kể lể
Chim lớn thôi đành cam rớt lệ
Ngày ta buồn thần thánh cũng thôi linh !
Nếu v́ em mà ta phải điên t́nh
Cơn giận dữ đă tận cùng mê muội
Th́ đừng sợ Duyên ơi thiên tài yếu đuối
Tay tre khô mối mọt ăn luồn
Dễ gẩy ḍn miểng vụn tả tơi xương
Khi tàn bạo siết cổ người yêu dấu !
Em chẳng bao giờ rung động cũ
Ta năm năm nghiệt ngă với t́nh đầu
Nên trở về như một con sâu
Lê chân mỏng qua những tàn cây rậm
Nuôi hy vọng sau ngàn mưa nắng lậm
Lá-xanh-em chưa dấu lở loang nào
Để ta c̣n thi sĩ nhất loài sâu
Nh́n lá nơn, tiếc, thèm...đâu dám cắn !
Nếu v́ em mà thiên tài chán sống
Th́ cũng v́ em ta ngại bước xa đời !
(1972)
**************************
-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 03, 2005.
Bài Tạ Lổi Cùng Người
Nguyễn Tất Nhiên
1.
Năm Năm trời...ta làm tên quái đản
Cầu danh trên nước mắt của người t́nh
Năm năm trời có nhục, có vinh
Có chua, chát, ngọt bùi, cay, đắng...
Có hai mái đầu chia nhau thù oán
Có thằng ta trút nạn xuống vai em !
Năm năm trời có một tên Duyên
Ta ca tụng, rồi chính ta bôi lọ
T́nh ta đẹp nhưng tính ta c̣n nít nhỏ
Nên lỗi lầm đă đục màu sông
Nếu em c̣n thương mến tuổi mười lăm
Xin nuốt hận mím môi cười xí xóa
Hồn ta đẹp nhưng đời ta thảm quá
Nên tị hiềm nhen nhúm giữa ngây thơ
Nếu em c̣n chút đỉnh mộng mơ
Xin rộng lượng thứ dung người-lỡ-dại !
Năm năm trời ta làm tên chiến bại
T́m mưu thâm hạ thủ đê hèn
Và lần nào ta lén lút đâm em
Bằng những ngọn dao mù ḷng quáng dạ
Duyên oằn oại cũng là Duyên sáng gía
Bởi trước đây ta đă tự đâm ḿnh !
Năm năm trời đeo đuổi hư danh
Ta mấy kiếp vẫn là ta mắc nợ
Ḿnh hậu thế cách chi mà gặp gỡ ?
Bởi v́ ta không dễ được đầu thai !
Nếu được đầu thai, không dễ được làm người !
(Dù chỉ được làm người trên đất ...mọi !)
2.
Ta háo thắng, nên tưởng ḿnh cứng cỏi
Tưởng đâu ḿnh cứng cỏi giết t́nh yêu
Tưởng đâu ḿnh quan - đế tuyệt đường siêu
Giờ ngă ngựa, tiểu nhân như ...Tào Tháo !
Tao haó thắng nên thành người trâng tráo
Bị đời khinh nên giở giọng khinh đời !
Kỷ niệm đầu thơm ngát cả đôi môi
Ta nông nổi đưa tay cầm chén máu !
3.
Năm năm trời có t́nh giông nghĩa bảo
Có con sông chờ cuốn kẻ quên bờ
Có trăm ngàn cành lá trúc đào khô
Rơi rụng trước sân nhà em thổn thức...
Duyên kiêu hănh cũng là Duyên chết giấc !
Sau năm Năm hồn chắc lạnh như mồ (?)
Ta ngày này, tạ lổi một bài thơ
Em hăy rán thuộc ḷng cho trẻ lại !
(1972)
*********************************
End note: Một bạn tên Hoàng Trâm có hỏi về tiểu sử của Nguyễn Tất Nhiên.
Đây là một vài chi tiết về ông :
Sanh năm 1952 tại quận Đúc Tu, Biên Hoà. Học trung học tại trường Ngô Quyền. Học 1 năm ở đại học Văn Khoa. Làm thơ rất sớm, và cũng v́ đó mà cuộc đời lận đận. Ở lại với cộng sản cho đến năm 1978 th́ trốn được qua Pháp, ba năm sau qua Hoa Kỳ.
Sau khi định cư tại Mỹ Nhiên lập gia đ́nh với Nguyễn Thị Minh Thủy, một người bạn quen từ Biên Hoà. Hai người có được hai con trai. Nhưng cuộc sống bê tha của người nghệ sĩ không làm cho Thủy và Nhiên được hạnh phúc. Hai người ly thân, và Thủy quyết định dẫn hai đứa con bỏ đi. Trong khi đó Nhiên càng lúc càng trở nên bệ rạc với cuộc sống.
Vào một đêm của năm 1992, khi biết ḿnh không c̣n ư nghĩa với cuộc đời nữa, Nhiên chạy xe đến một ngôi chùa mà Nhiên thường tạm trú. Đậu xe trong sân chùa, Nhiên uống thuốc và tự giết ḿnh.
Cuộc đời của Nhiên có thể gom vào hai câu thơ mà anh đă làm:
"Ta mấy kiếp vẫn là ta mắc nợ
Hồn ta đẹp nhưng đời ta thảm quá "
End
-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 03, 2005.
Thắc Mắc:::Dù biết rằng t́nh yêu không thể nào lư giăi, không thể nào gượng ép. Nếu cô Duyên, xin tạm gọi là cô Duyên, trong một dịp t́nh cờ nào đó đọc được những gịng thơ nức nở này. Ḷng cô Duyên có giao động cho mối t́nh khờ dại??!! Không hiểu cô Duyên khi xưa có đáp lại một chút ân t́nh ǵ cũa nhà thơ hay không , hay chỉ là t́nh một chiều?? Nếu chỉ là t́nh môt chiều th́ quả thật nhà thơ yêu đên điên dại. Yêu đến báo trước dấu hiệu sẽ tự tử v́ t́nh.
Nếu cô Duyên có "duyên" t́nh cờ đọc được nổi ḷng cũa nhà thơ, không hiểu cô Duyên, bây giờ chắc cũng đă "tóc đă bạc màu", không hiểu cô Duyên có chợt nhớ đến quảng đời học sinh thơ mộng, có anh học tṛ đứng đợi nơi sân trường, với ḷng thổn thức??!!.
Cô Duyên có thể bây giờ đang đếm lại những mảnh t́nh?? Có chợt nhớ đến người xưa và ḷng hối hận??. Chính cô Duyên đă giết chết một tâm hồn. Nguyễn tất Nhiên yêu cô Duyên đến điên dại. Tôi nghĩ thời "Ngày Xưa Hoàng Thị" , cô Duyên xinh đẹp lắm th́ phải!!!!!
Thôi đầu năm , cầu chúc cho mọi tim yêu t́m được những ǵ ḿnh mong cầu.
Chúc cho tất cả. Ai Ai Ai Ai ...... should have known better. !!!!!!!!
-- Kẻ Sĩ Bắc Hà (ke_si_bac_ha@yahoo.com), January 03, 2005.